Ở chuyên đề về sơn, nếu phải nhắc riêng đến một màu cụ thể thì có lẽ đó là màu đỏ. Giữa vô vàn màu sắc của thiên nhiên và của con người tạo ra, màu đỏ luôn là màu được chú ý nhất, mang nhiều ý nghĩa nhất và được sử dụng nhiều nhất. Dẫu trên trái đất này có nhiều vùng miền, nhiều sắc tộc, nhiều nền văn hoá… thì màu đỏ vẫn là màu được ưu ái.

Màu đỏ – trong kiến trúc hiện đại và trong cuộc sống

Màu đỏ luôn gợi cảm hứng cho các nhà thiết kế và mang lại niềm vui cho người sử dụng. Chỉ có điều lưu ý là tuỳ từng không gian, tuỳ thời điểm, tính cách

con người mà tiết chế màu đỏ (độ lớn mảng màu, sắc tố, sắc độ) cho phù hợp. Những không gian lớn, không gian công cộng, nhà hàng… có thể “chơi” mảng đỏ lớn, nhưng trong phòng ngủ, phòng làm việc cần sự yên tĩnh, tập trung thì vừa phải, đủ để gợi sự khoẻ khoắn, ấm áp và cân bằng âm – dương với những màu khác. Màu đỏ, dễ sử dụng mà cũng khó. Màu đỏ là là sự quyến rũ nhưng cũng là thách thức cho mỗi nhà thiết kế.

Tuy nhiên, màu đỏ xung quanh chúng ta không chỉ phụ thuộc vào những yếu tố kiến trúc hay nội thất, những mảng tường, những chiếc ghế đồ hay vật cứng nhắc không thay đổi được màu sắc. Màu đỏ hiện diện quanh ta linh hoạt và biến đổi theo mùa, theo thời gian. Đó là màu đỏ trong cuộc sống. Cuối tuần chúng ta có một tờ lịch đỏ. Cuối năm chúng ta có một dịp trang trí nhà cửa với hoa đào, câu đối… cùng sắc đỏ. Và trong mỗi tháng, mỗi năm, trong suốt cuộc đời chúng ta có thể có mặt trong bao sự kiện, lễ hội rực rỡ màu đỏ, tràn ngập niềm vui và tinh thần phấn khởi.

Ngôn ngữ của màu đỏ

Đỏ là… đẹp: tất nhiên mỗi người có một quan niệm riêng về cái đẹp, và với màu sắc cũng vậy. Loại trừ những yếu tố văn hoá mang ý nghĩa nhất định, thì thuần tuý màu đỏ luôn là màu gây chú ý về mặt thị giác. Màu đỏ nổi bật, màu đỏ tươi, màu đỏ đẹp… Màu sắc là khái niệm thuộc về ký ức và ý niệm. Màu vàng của tôi, màu xám của tôi có thể khác của bạn; nhưng màu đỏ của chúng ta rất gần nhau. Thuở nhỏ, các cô bé, các cậu bé đều thích vẽ hoa, vẽ mặt trời, và vẽ lá cờ. Lý do thật rõ ràng – đó là những sự vật được tô màu đỏ. Trong ánh sáng và nhiếp ảnh, màu đỏ đứng đầu của dải phổ cầu vồng, được coi là màu “chuẩn”, ít bị sai lệch, ít bị ám màu so với những màu khác. Thế nên đỏ là… đẹp!

Quyền lực, trang nghiêm: những kiến trúc cổ xưa, đặc biệt là cung điện, đền, chùa… thường mang màu đỏ (sơn son). Màu đỏ thể hiện uy quyền, sự trang trọng. Màu đỏ là sự trấn an cho con người trước thiên nhiên, nhưng cũng là sự cảnh báo, nhắc nhở về nơi chốn tôn nghiêm. Có lẽ vì vậy, sau này màu đỏ được sử dụng cho hệ thống thông tin cảnh báo, cho các biển cấm… đầy tính nghiêm khắc. Biển đỏ là biển cấm, đèn giao thông đỏ nghĩa là dừng lại, thẻ đỏ là… mời anh ra khỏi sân.

Mạnh mẽ, khí phách: trong ngũ hành, màu đỏ thuộc hành hoả (lửa) – có tính động, nóng, sáng. Và màu đỏ tượng trưng cho tinh thần khoẻ khoắn, tính chiến đấu, cho sự mạnh mẽ, hào hùng, khí phách. Màu đỏ thể hiện sức mạnh và niềm tin chiến thắng, của sự khát khao vươn tới. Cờ đỏ, áo đỏ, băngrôn đỏ,… là những vật thường được sử dụng để thể hiện yếu tố này.

Trân trọng, tôn vinh: đỏ là quý, nên đỏ là màu sắc để thể hiện sự trân trọng, tôn vinh cho những con người, hay sự vật, sự việc có những giá trị lớn, đem lại giá trị lớn cho cộng đồng xã hội. Bằng đỏ là bằng giỏi, xuất sắc – và hơn thế, để nói về trình độ của một con người (dẫu cái bằng ấy in màu khác). Thảm đỏ để thể hiện tính hiếu khách, thiện ý thu hút hiền tài, hay sự vinh quang.

Ấm áp, nồng nàn: mặt trời đã đem lại sự sống cho thế gian, và lửa đã giúp loài người bước ra khỏi đêm dài u tối để có nền văn minh như ngày nay. Màu đỏ là màu của lửa, của sự sống. Màu đỏ xua đi cảm giác lạnh lẽo, mang lại sự ấm áp. Màu đỏ cũng luôn thu hút thị giác và gợi cảm giác nồng nàn quyến rũ.

May mắn: màu đỏ tượng trưng cho may mắn cả ở phương Đông và phương Tây. Người ta tặng cho nhau hoa đỏ, những vật dụng màu đỏ, hay bật lửa… để chúc nhau may mắn. Ngày tết, năm mới tất nhiên phải trang trí nhà có nhiều màu đỏ. Đám cưới, luôn có chữ Song Hỷ treo trước cửa. Bởi vì đỏ để may mắn!